Tik bozuklukları, bireyin istemsiz ve tekrarlayıcı kas hareketleri ya da sesler çıkarmasıyla kendini gösteren nöropsikiyatrik bir durumdur. Tourette sendromu bu bozuklukların en bilinen türüdür. Geleneksel tedaviler genellikle ilaç ve davranış terapilerini kapsarken, alternatif ve tamamlayıcı yaklaşımlar arasında manuel terapi ve özellikle atlas terapisi son yıllarda dikkat çekmektedir.
Atlas Terapisi Nedir ve Neden Önemlidir?
Atlas terapisi, omurganın en üstündeki C1 (atlas) omurunun hizalanmasını ve fonksiyonel düzenlenmesini hedefleyen, manuel terapiye dayalı özel bir yöntemdir. Atlas omuru, merkezi sinir sistemine çok yakın bir bölgede yer aldığından, burada oluşabilecek fonksiyonel bozukluklar beyin sapını ve çevresindeki sinir yollarını etkileyebilir.
Tik Bozukluklarıyla Olası Bağlantı
Tik bozukluklarında özellikle beyin sapı, bazal gangliyonlar ve motor kontrol bölgeleri etkilidir. Atlas omurunun yanlış hizalanması, bu bölgelerdeki sinirsel iletimde bozulmaya, dolayısıyla istemsiz motor hareketlerin (tiklerin) tetiklenmesine katkı sağlayabilir.
Bu ilişkiyi değerlendiren bazı vaka çalışmaları mevcuttur.
⸻
Bilimsel Verilerle Desteklenen Bulgular
- Dr. Gregory A. Knutson tarafından kaleme alınan vaka raporunda (2015), 9 yaşındaki Tourette sendromlu bir hastaya uygulanan üst servikal manuel terapi sonucunda, tik semptomlarında anlamlı bir azalma gözlemlenmiştir.
- Ayrıca, Dr. James Dunning ve arkadaşlarının 2012 yılında yaptığı bir araştırmada, boyun bölgesine yapılan spinal manipülasyon uygulamalarının servikal kas aktivitesini azalttığı ve otonom sinir sistemi üzerinde olumlu etkiler yarattığı belirtilmiştir.
Knutson, G. A. (2015). Upper cervical chiropractic care for a pediatric patient with Tourette syndrome. Journal of Upper Cervical Chiropractic Research.
Dunning, J. R., Butts, R., Perreault, T., Mourad, F., & Fernandez-de-las-Penas, C. (2012). Spinal Manipulative Therapy Reduces Cervical Muscle Activity. Journal of Electromyography and Kinesiology.
⸻
Fizyoterapi Perspektifinden Değerlendirme
Fizyoterapi yaklaşımıyla uygulanan postür düzeltmeleri, solunum terapisi, denge egzersizleri ve omurga mobilizasyonu gibi teknikler:
- Kas dengesizliğini azaltır
- Motor sistemin duyarlılığını düzenler
- Tik semptomlarının şiddetini azaltmada destekleyici rol oynayabilir
Bu tekniklerin atlas terapisi ile entegre edilmesi, hem postüral hem de nörolojik düzenlemeyi mümkün kılar.
⸻
Sonuç: Nöro-Mekanik Dengede Yeni Bir Yaklaşım
Her bireyde tik bozukluğunun nedeni farklı olabilir; ancak atlas hizalanmasının sinir sistemi üzerindeki etkisi yadsınamaz. Atlas terapisi, özellikle manuel terapiyle birlikte uygulandığında, tik bozukluklarının semptom yönetiminde tamamlayıcı bir destek sağlayabilir. Bu tür uygulamalar mutlaka uzman fizyoterapistler veya manuel terapistler tarafından bireye özel planlanmalıdır.
⸻
Kaynakça
- Knutson, G. A. (2015). Upper cervical chiropractic care for a pediatric patient with Tourette syndrome. Journal of Upper Cervical Chiropractic Research. ResearchGate
- Dunning, J. R., Butts, R., Perreault, T., Mourad, F., & Fernandez-de-las-Penas, C. (2012). Spinal Manipulative Therapy Reduces Cervical Muscle Activity. Journal of Electromyography and Kinesiology.
- Leckman, J. F., & Bloch, M. H. (2019). Tic disorders. The Lancet, 393(10189), 1658–1668. DOI: 10.1016/S0140-6736(18)32526-1